Het materiaal is gebundeld in dossiers. Het eerste gaat over Leiden en slavernij in het algemeen. De andere hebben tot slaafgemaakten als uitgangspunt. Deze mensen worden gekoppeld aan mensen en plekken in en om Leiden. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden, dat alle bronnen vanuit het gezichtspunt van de slavenhouder of overheid zijn gemaakt. Nooit vanuit de tot slaafgemaakte zelf. Hun namen zeggen al voldoende. Dit zijn vaak namen die ze van de plantagehouder hebben gekregen of die ze bij hun doop in de christelijke kerk hebben aangenomen.

Thomas van Hees en zijn bediende Thomas op een schilderij van Michiel van Musscher, 1687. Detail. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Gebruik van het materiaal en lessuggesties

Het materiaal is online in de klas te gebruiken. Je kunt ook alles downloaden en printen of juist een selectie van bronnen gebruiken.

De bronnen zijn als volgt genummerd:
Hoofdletter: dossier, samenhang
Cijfer: onderwerp (1: tot slaafgemaakten, 2: plantages, 3: Leidenaren en hun plekken)
Kleine letter: volgorde

Bijvoorbeeld B2c zit in het dossier over Coridon en is het derde document over plantages.

De dossiers zijn gevormd om de relatie tussen tot slaafgemaakten en Leidenaren te laten zien, maar het materiaal is op verschillende manieren te gebruiken. Je kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen om enkel alle met 1 genummerde bronnen te gebruiken, die tot slaafgemaakten als onderwerp hebben. Hieronder vind je enkele lessuggesties. Hierin staat elke keer welke bronnen je erbij nodig hebt.

Heb je zelf een les gemaakt met ons materiaal, dan voegen we deze graag toe. Neem contact met ons op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Dossiers Leiden en slavernij

Leiden
info Leiden
Leiden 1a lijst met verkochte mensen van het slavenschip Leyden, 1641 (Nationaal Archief, Den Haag)
Leiden 1b vrachtlijst van het schip Leyden, 1641 (Nationaal Archief, Den Haag)
Leiden 2a brieffragmenten over de populariteit van Leidse textiel in Afrika
Leiden 3a tekening van het fort Leyden (RCE)
Leiden 3b schaalmodel van het fort Leyden (Rijksmuseum Amsterdam)

A Daniël en Sara
info dossier A
A1a brief over trouwen van Daniël en Sara en hun naamgeving, 1736
A1b proces tegen weggelopen Pieramus, 1745 (Nationaal Archief, Den Haag)
A2a brief over eerste begin plantage 1735
A2b berekening plantage
A2c brief over opbouw plantage 1735
A3a portretten van Daniël van Eijs en Sara Dozy (Hofje Meermansburg)

B Coridon
info dossier B
B1a doop in NH Kerk Warmond
B1b inschrijving in lidmatenregister NH Kerk Warmond
B2a testament Jan Gabriel de Raineval
B2b aanstelling vanbeheerder van de plantages
B2c inventaris van plantage Lustrijk (Nationaal Archief, Den Haag)
B3a verklaring uit archief Warmond, waarin Coridon wordt genoemd

C Christiaan
info dossier C
C1a doop in Lutherse Kerk 1760
C1b testament M.S. Pallak
C2a verkoop plantage Maasstroom 1763
C2b inventaris plantage Maasstroom 1786
C2c  foto van een cacaoveld op Maasstroom 1904-1940 (Wereldmuseum)
C3a buitenplaats Lust tot Rust in 1732
C3b buitenplaats Lust to Rust te koop/te huur 1796

D Jacob
info dossier D
D1a doop in Lutherse Kerk 1760
D2a inventaris plantage 'Nieuwe grond', later Visserszorg 1747 (Nationaal Archief, Den Haag)
D3a portret van het gezin van Nicolaas Hartingh en Louise Meijners (RKD, Den Haag)
D3b poorterinschrijving van Nicolaas Hartingh
D3c inventaris van Nicolaas en Louise 1799

E Susanna
info dossier E
E1a doop in Vrouwekerk 1768
E1b testament van Susanna van Cormantin 1768
E2a inventaris van plantage Bergerac 1769
E3a testament van Johanna Couderc 1770
E3b foto van Rapenburg 8, ca. 1950

 

Lessuggesties
Nuttige links bij het maken van een eigen les
Toelichting bij soorten archiefstukken
Waar komt je naam vandaan? introductieles onderbouw
Leiden en slavernij vierdelige lessenserie voor onderbouw vmbo
Mensen en plekken archiefonderzoek voor bovenbouw havo/vwo